Meditatie (tijdsduur)

Uit dharma-lotus.nl
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Wiki-meditatie.jpg

Meditatie is iets van de lange adem, sterker nog, meditatie wordt je tweede adem. Hoe mooi een meditatiehouding ook mag wezen omgeven door kaarsen en Boeddha-beelden, dat is niet alleen wat meditatie is. Meditatie is meer dan alleen zazen. Wanneer je jezelf terugtrekt in een kamer en je steekt kaarsen aan en zorgt dat het rustig is in huis en niet gestoord wordt, welke onverwachte impulsen krijg je dan? Er is door de gecreëerde situatie reeds een basis van rust en balans en de enige bronnen van onrust liggen nu nog in jezelf. Het is heel goed daarmee aan de slag te gaan, maar deze vorm van meditatie is slechts een deel van het verhaal. Hoe ga je namelijk om als er wel impulsen van buitenaf komen? Ben je dan ook in staat rust en balans te behouden? Ook dit is meditatie en uiteindelijk kan je in elke situatie de ademhaling observeren.

Je hebt meditatie in samsãra (mindfulness), het dagelijkse leven, en meditatie in zazen, (concentratie-meditatie en inzicht-meditatie). Beiden zijn even belangrijk en voeden elkaar. Qua tijd is meditatie in samsãra belangrijker en qua diepgang de meditatie in zazen. Zazen geeft je de diepe rust en balans om in samsãra te handelen en samsãra geeft je helderheid daar waar de bronnen van onrust verscholen liggen in jouw systeem. Dit onderzoek kan je niet volledig in samsãra doen omdat je dan actief bezig bent met handelen. Je zult de rust en balans neerzetten vanuit de 1e en 2e transformatie, maar echt onderzoeken waarom jij ooit ruimte gecreëerd hebt voor de bronnen van onrust is een onderzoek dat je alleen vanuit zazen kunt doen. Je kunt namelijk alleen vanuit zazen in de 3e transformatie komen.

Verloop van zazen

Er zijn vele processen in het lichaam die voor elk mens nagenoeg hetzelfde verlopen zoals de aanmaak van nieuwe lichaamscellen, het verteringsproces van voedsel en bioritme. Ook de mate van diepgang en de reactie van lichaam en geest op een meditatiesessie verlopen dermate overeenkomstig dat er een schema is te formeren. Het doorlopen hiervan kost tijd en deze moet geboden worden in de meditatie.

0 tot + 20 minuten

In de eerste 20 minuten verkeer je in sutamayã pañña ofwel de 1e transformatie, een meditatievorm die valt binnen de concentratiemeditatie. De 1e transformatie wordt over het algemeen gezien als de fijnste meditatievorm. Wat je bereikt is namelijk rust en balans en dit is altijd fijn om te ervaren. Zolang je de 2e transformatie nog niet bereikt hebt worden de bronnen van onrust en onbalans niet aangeraakt. Het lichaam kan de houding nog prima aan en de geest is nog steeds geconcentreerd. Om deze reden stoppen veel meditaties na ongeveer 20 minuten.

20 tot + 45 minuten

Na ongeveer 20 minuten zul je onrustig worden. Het lichaam zal aangeven om in een andere houding te willen zitten, gedachtes worden steeds sterker, de mate van concentratie minder en de behoefte om de meditatie af te sluiten komt voor het eerst duidelijk op. Wat er gebeurt is een verschuiving van sutamayã pañña naar cintãmayã pañña ofwel van de 1e naar de 2e transformatie. Deze verschuiving gaat nooit onopgemerkt voorbij hoewel het de ene keer zich veel duidelijk manifesteert dan de andere keer. Laat deze periode van onrust geen aanleiding zijn om de meditatie te stoppen. De onrust is alleen maar een voorbode op een diepergaand onderdeel van je meditatie.

Als je in de 2e transformatie raakt dan zal je merken dat het mediteren weer goed aanvoelt maar dat je in een geheel andere fase bent terecht gekomen. De veiligheid van rust en balans heeft plaats gemaakt voor een uitnodiging tot onderzoek. De centrale vraag in deze fase is, waar komen de bronnen van onrust en onbalans vandaan?. Deze fase wordt ook wel healing-meditatie genoemd.

De 2e transformatie wordt over het algemeen gezien als de meest confronterende meditatievorm. Je komt jezelf tegen omdat je in de gelegenheid bent om jezelf te zijn. Deze identificatie levert emoties, gemoedstoestanden en gedachtes op die allemaal een gevolg zijn en als zodanig niet te veranderen. Wil je iets veranderen dan moet je bij de oorzaak zijn en deze ligt in de 3e transformatie. Hier ga je inzien dat er geen zelf bestaat en ga je de vraag onderzoeken± wie kom ik dan steeds tegen? Daarom is de 2e transformatie zo confronterend. Je dealt continue met de gevolgen welk stuk voor stuk voor onrust zorgen zonder het inzicht te hebben waar deze gevolgen vandaan komen. Toch zal je door de 2e transformatie moeten gaan om bij de 3e te kunnen komen en aangezien dit enige tijd duurt is dit ook een reden om aan het eind van de 1e transformatie al te willen stoppen. Om de meditatie door te komen kiest de geest wel eens een vluchtroute. Dit kan gebeuren binnen elke fase van de meditatie maar vindt het vaakst plaats tijdens de 2e transformatie.

mogelijke vluchtroutes zijn

  • In slaap vallen.

In slaap vallen kan een vlucht zijn maar is vaak een teken dat je niet goed mediteert. Je kan in slaap vallen als je de ademhaling gaat aansturen, je bent dan niet bezig met Ãnãpanasati. Ook als je één of meerdere elementen van het achtvoudige pad niet goed hebt neergezet zal je snel in slaap vallen.

  • In trance raken.

Veel mensen die een geweldige en heerlijke meditatie hebben meegemaakt hebben niet gemediteerd maar zijn in trance geraakt. Trance is een vorm van (onbewuste) zelfhypnose waarbij je het besef van ruimte en tijd even kwijt bent. Je hebt minder contact met je lichaam en geest. De emoties, gemoedstoestanden, gedachten en fysieke gestel zijn minder waarneembaar. Je verkeert in een roes en deze kan zeer prettig aanvoelen. Meditatie is neutraal observeren van datgene Nu afspeelt en trance heeft daar dus niets mee van doen.

  • Verveling.

Bij verveling ben je volledig aanwezig bij hetgeen plaatsvindt en dat wil je niet. Je bent zeer rationeel bezig maar je staat stil. Je wil niet de diepte in gaan.

  • Droomvlucht.

Een droomvlucht lijkt een beetje op een trance maar hier ga je bewust mee met je emoties of gedachten. Een droomvlucht komt vaak voort uit verveling.

  • Bezoedeling van Inzicht.

Positieve gewaarwordingen kunnen zo sterk zijn dat dit leidt tot een spirituele gehechtheid.

45 tot + 75 minuten

Na ongeveer drie kwartier ontstaat er wederom onrust in het lichaam en ook nu is er een verschuiving gaande en wel van cintãmayã pañña naar bhãvanã-mayã pañña ofwel van de 2e naar de 3e transformatie. De meditatie waar je nu in komt is de inrichtmeditatie en hier krijg je de diepste inzichten in de Dharma. Deze meditatievorm is alleen vanuit zazen te bereiken.

75 minuten en verder

Tijdens een retraite mediteer je altijd in blokken van 75 minuten. Zou je doorgaan in je meditatie dan wordt de kans op trance steeds groter. Zowel lichaam als geest hebben even de behoefte tot iets anders (ontspanning is geen juist woord in deze) en 5 á 10 minuten kan al genoeg zijn. Ga even naar de wc, drink een slok water, strek de benen en ga dan verder met een volgende sessie van 75 minuten. Het is dan niet zo dat je dan weer eerst 20 minuten in de 1e transformatie en 20 minuten in de 2e transformatie verblijft eer je in de 3e terecht komt. Dit proces zal nu veel sneller gaan en is tevens aan te sturen. Mocht je behoefte hebben langer in de 1e of 2e transformatie te verblijven dan kan je daar bewust voor kiezen en dit gaat steeds makkelijker naarmate je meerdere sessies achter elkaar plaatst. Ook als je dagelijks 1 sessie doet van 75 minuten dan zal je merken dat je enige sturing hieraan kunt geven.

Op film