3 voudige pad
Het Drievoudig Pad in het Boeddhisme bestaat uit de beoefening van ethiek, meditatie en wijsheid. Het is geen lineair Pad, maar de drie delen van het pad hebben wel een grote invloed op elkaar. Een ethische levenshouding gebaseerd op liefdevolle vriendelijkheid is een basisvoorwaarde voor meditatie. Meditatie is nodig voor het ontwikkelen van wijsheid, Inzicht.
Ethiek
Een van de meest praktische middelen in de beoefening van het Boeddhisme zijn de vijf ethische richtlijnen. Het bekijken van richtlijnen voor een vriendelijker leven zijn in iedere context te beoefenen ook als ‘niet-boeddhist’.
Hoe ontwikkelen we een levenshouding die onszelf en de ander zo min mogelijk schade berokkent en die gebaseerd is op metta, liefdevolle vriendelijkheid? Ethiek binnen het Boeddhisme gaat uit van de innerlijke behoefte van de mens naar harmonie en verdraagzaamheid. De richtlijnen worden niet van buitenaf opgelegd, maar men kiest er zelf voor deze te volgen en te beoefenen.
De vijf voorschriften, ofwel ethische richtlijnen zijn:
- ik neem me voor af te zien van het nemen van leven
- ik neem me voor af te zien van het nemen wat niet gegeven is
- ik neem me voor af te zien van sexueel wangedrag
- ik neem me voor af te zien van onware spraak
- ik neem me voor af te zien van het nemen van bedwelmende middelen
De vijf positieve voorschriften die je hiermee ontwikkelt zijn:
- met liefdevolle vriendelijkheid zuiver ik mijn lichaam (dus het handelen)
- met gulle edelmoedigheid zuiver ik mijn lichaam (beoefening van vrijgevigheid)
- met rust, eenvoud en tevredenheid zuiver ik mijn lichaam
- met eerlijke communicatie zuiver ik mijn spraak
- met bewustheid en opmerkzaamheid zuiver ik mijn geest
Middels deze voorschriften breng je aandacht en opmerkzaamheid in het handelen, spreken en denken. In plaats van reactief in het leven te staan werk je toe naar een basis van vriendelijkheid en geweldloosheid naar jezelf en de ander.
Meditatie
Onder boeddhistische meditatie wordt elke vorm van meditatie verstaan die als uiteindelijk doel Inzicht heeft.
Sommige meditatieoefeningen zijn van een meer voorbereidende aard, terwijl anderen veel verder reiken. Er zijn meditatieoefeningen die bedoeld zijn om een goede ondergrond te ontwikkelen waarmee we de basis kunnen leggen van een gezond, gelukkig mens-zijn. Dit zijn onder meer de meditaties: het gewaarzijn van de ademhaling, de metta bhavana en loopmeditatie. Door intensieve beoefening zijn deze uiteindelijk ook effectief in het verwezenlijken van Inzicht en Wijsheid. Dit zijn ook de basismeditaties die binnen de Vrienden van de Westerse Boeddhisten Orde onderwezen worden.
Meditatie beoefening moet in de context gezien worden van ons leven van alledag. Als we onszelf echt willen veranderen moet ieder deel van ons bestaan bij die levenswijze betrokken zijn. Alles wat we doen kan een hulpmiddel worden, als we verantwoordelijkheid nemen voor onze eigen daden en geestestoestand. Ons handelen en spreken zijn een reflectie van ons bewustzijn: we doen zoals we doen door de staat van bewustzijn waarin we verkeren.
Wijsheid
Het doel van de boeddhistische beoefening is, zoals de Boeddha aangaf, het verwezenlijken van Inzicht. De Boeddha laat ons zien dat datgene dat ons van Wijsheid en Inzicht afhoudt, onze onwetendheid is. Ons onvermogen de dingen te zien voor wat ze werkelijk zijn. Wijsheid ontwikkelen begint met horen en leren over de Dharma en vervolgens zoeken naar een toepassing binnen je eigen dagelijks leven. Alleen dan kan Inzicht verwezenlijkt worden, kan Wijsheid geïntegreerd worden in je eigen bestaan.
De Boeddha leert ons dat dit bestaan zoals wij dat leven, gekenmerkt wordt door drie kenmerken:
- alles is onderhevig aan vergankelijkheid
- dukkha, alles in het leven is onbevredigend
- niets heeft een eigen vaste kern
Alles in ons leven – onze gedachten, emoties, werk, vrienden – is in een constant proces van verandering. Alles is onderhevig aan deze drie kenmerken. Hoewel we dit intellectueel kunnen begrijpen, leven we niet overeenkomstig deze kennis. Wijsheid ontwikkelen betekent dat we deze kenmerken werkelijk langzaam gaan herkennen en er naar gaan leven. Een staat van Inzicht kenmerkt zich door de afwezigheid van hebzucht, haat en onwetendheid, onze primaire drijfveren. Door hier langzaam door middel van meditatie, reflectie en studie mee te werken ontstaat vriendelijkheid en compassie als nieuwe grondhouding naar alles wat leeft.
Uitleg op film