Upapajjavedaniya
Het Boeddhistisch woordenboek
In zowel de Dharma als het Boeddhisme worden veel termen gebruikt die voortkomen uit het Pali of het Sanskriet. Veel van die termen zijn voor de meeste onbekend, andere hebben een betekenis vanuit het Hindoeïsme, maar hebben een heel andere betekenis in het Boeddhisme. Op deze wiki hebben we een woordenboek opgesteld met de meest voorkomende termen uit het Boeddhisme met een korte uitleg. Veelal bevat het ook een link naar een uitgebreider artikel.
Upapajjavedanïya
Upapajjavedanïya is Later effectief karma. Dit karma heeft zijn effect in het leven na deze en ook alleen maar in dat leven. Het is dus sterk wedergeboorten-veroorzakend zoals zwaarwegend karma en nabij-de-dood karma. De intentie toen aanwezig zorgde voor een duidelijke wedergeboorte en in dat volgende leven zijn er nieuwe mogelijkheden om andere intenties te ontwikkelen die op hun beurt weer wedergeboorten-veroorzakend zijn. Zodoende heeft lang effectief karma een invloed op het volgende leven en alleen in dat leven. Ook hier geldt dat de voorwaarden in het komende leven aanwezig moeten zijn om dit karma tot rijping te brengen. Zijn deze er niet, dan verwordt dit tot uitgewerkt karma.
16 typen van Karma
Karma is de intentie van het handelen en al het conditionele handelen is karmisch bepaald. De 6 bewustzijnspoorten (ogen, neus, oor, smaak, tastzin, intuïtie) hebben hier allemaal een eigen rol in en zodoende kunnen meerdere karmische lijnen tegelijk bestaan die elkaar ondersteunen, tegenwerken of zelfs uitschakelen. In de boeddhistische filosofie wordt karma uitgeschreven in 4 vormen (kammacatukka, letterlijk: de viervoudige verdeling van kamma) wat elk een viervoudige analysemethode is om karma te omschrijven. Zodoende ontstaan er 16 (4x4) typen aan karma, deze zijn:
Karma, op grond van functie
- productief karma (janaka)
- ondersteunend karma (upatthambaka)
- tegenwerkend karma (upapïlaka)
- vernietigend karma (upaghãtaka)
Karma op grond van de volgorde van tot rijping komen
- zwaarwegend karma (garuka)
- nabij-de-dood karma (ãsanna)
- gewoonte karma (ãcinna)
- reserve karma (katattã)
Karma op grond van de tijd van tot rijping komen
- onmiddellijk effectief karma (ditthadhammavedanïya)
- later effectief karma (upapajjavedanïya)
- onbepaald effectief karma (aparãpariyavedanïya)
- uitgewerkt karma (ahosi)
Karma op grond van de plaats van tot rijping komen
- onheilzaam karma
- lichamelijk handelen
- verbaal handelen
- mentaal handelen
- heilzaam karma in de zintuiglijke sfeer
- heilzaam karma in de fijnstoffelijke sfeer
Volledig artikel
Een volledig artikel over dit thema kan je vinden op Karma.