Pali
Het Boeddhistisch woordenboek
In zowel de Dharma als het Boeddhisme worden veel termen gebruikt die voortkomen uit het Pali of het Sanskriet. Veel van die termen zijn voor de meeste onbekend, andere hebben een betekenis vanuit het Hindoeïsme, maar hebben een heel andere betekenis in het Boeddhisme. Vertalen van deze termen naar het Nederlands is soms lastig omdat het vertaalde woord reeds een betekenis heeft. Op deze wiki hebben we een woordenboek opgesteld met de meest voorkomende termen uit het Boeddhisme (In Pali, Sanskriet of der Nederlandse vertaling) met een uitleg. Veelal bevat het ook een link naar een uitgebreider artikel.
Pali
Pali is een oude Indo-Arische taal die nauw verwant is aan het Sanskriet en andere Prakrit-talen. Het is vooral bekend als de taal waarin de oudste bewaard gebleven boeddhistische geschriften zoals de Pali-canon, zijn opgesteld. Deze geschriften vormen de basis van het Theravada-boeddhisme, een van de oudste en meest traditionele stromingen binnen het boeddhisme.
Oorsprong van het Pali
Pali wordt vaak beschreven als een literaire taal die voortkwam uit de volkstalen (Prakrits) die in Noord-India werden gesproken ten tijde van Gautama de Boeddha, rond de 5e tot 6e eeuw v.Chr. Hoewel het niet zeker is of Pali de exacte taal was die de Boeddha zelf sprak, wordt aangenomen dat het een gestandaardiseerde vorm is van een dialect dat in die regio gebruikelijk was, mogelijk Magadhi Prakrit. De naam "Pali" betekent in het Sanskriet "tekst" of "canon", wat verwijst naar de heilige geschriften die in deze taal zijn vastgelegd.
Pali is een relatief eenvoudige en toegankelijke taal in vergelijking met het meer complexe Sanskriet. Het heeft een fonetisch schrift en een grammatica die minder uitgebreid is, wat het geschikt maakte voor het overdragen van mondelinge leringen. Oorspronkelijk werd Pali mondeling overgeleverd door monniken, en pas later, rond de 1e eeuw v.Chr., werd het op schrift gesteld in Sri Lanka, voornamelijk in het Sinhala-schrift.
De Pali Canon
De Pali Canon, ook bekend als de Tipitaka ("Drie Manden"), is de verzameling geschriften die de leer van de Boeddha bevat en in Pali is geschreven. Deze canon is de meest complete en oudste verzameling boeddhistische teksten die bewaard is gebleven en vormt de kern van het Theravada-boeddhisme, dat vooral wordt beoefend in landen als Sri-Lanka, Thailand, Burma, Laos en Cambodja. De Tipitaka is onderverdeeld in drie delen:
- Vinaya Pitaka: Deze "Mand van Discipline" bevat de regels en ethische richtlijnen voor monniken en nonnen, waaronder de monastieke code (Patimokkha). Het beschrijft ook de organisatie van de boeddhistische gemeenschap (Sangha).
- Sutta Pitaka: De "Mand van Leringen" bevat de toespraken van de Boeddha en zijn naaste discipelen. Het omvat belangrijke teksten zoals de Dhammapada (een verzameling verzen over de leer) en de Majjhima Nikaya (middellange toespraken). Deze sutta’s behandelen onderwerpen zoals meditatie, ethiek, karma en de 4 edele waarheden.
- Abhidhamma Pitaka: De "Mand van Hogere Leer" biedt een systematische en filosofische uiteenzetting van de boeddhistische psychologie en metafysica. Het analyseert de natuur van bewustzijn, mentale factoren en de werkelijkheid van verschijnselen.
De Pali Canon is uniek omdat het een van de weinige religieuze canons is die zo dicht bij de oorspronkelijke leringen van de stichter van de religie staan. De teksten werden aanvankelijk mondeling overgeleverd door de boeddhistische gemeenschap en later zorgvuldig vastgelegd door monniken tijdens boeddhistische concilies, zoals het Eerste Concilie kort na de dood van de Boeddha* (ca. 483 v.Chr.). Deze inspanningen zorgden ervoor dat de leringen in hun oorspronkelijke vorm zo accuraat mogelijk bewaard bleven.
lees meer over dit onderwerp op: Pali-canon
Het Belang van Pali voor het Boeddhisme
Pali speelt een centrale rol in het boeddhisme, vooral in de Theravada-traditie, om verschillende redenen:
- Toegang tot de Oorspronkelijke Leringen: Pali is de taal van de oudste boeddhistische teksten, die als de meest authentieke weergave van de leringen van de Boeddha worden beschouwd. Voor Theravada-boeddhisten is het bestuderen van Pali essentieel om de Sutta’s en andere geschriften in hun originele vorm te begrijpen, zonder afhankelijk te zijn van vertalingen die nuances kunnen missen.
- Behoud van de Mondelinge Traditie: De Pali Canon werd eeuwenlang mondeling overgeleverd voordat deze op schrift werd gesteld. Pali’s relatief eenvoudige structuur en ritmische kwaliteiten maakten het ideaal voor memorisatie, waardoor de leringen van de Boeddha accuraat konden worden doorgegeven van generatie op generatie.
- Liturgische en Culturele Rol: In Theravada-landen wordt Pali nog steeds gebruikt in religieuze ceremonies, chants en recitaties. Hoewel de meeste gelovigen Pali niet vloeiend spreken, worden passages uit de Pali Canon in de oorspronkelijke taal gereciteerd als een vorm van devotie en om zegeningen te verkrijgen. Dit versterkt de spirituele band met de Boeddha’s leringen.
- Academische en Filosofische Waarde: Pali is niet alleen een religieuze taal, maar ook een bron van filosofische en psychologische inzichten. De Abhidhamma Pitaka, bijvoorbeeld, biedt een gedetailleerde analyse van de geest en bewustzijn die nog steeds relevant is voor moderne studies in psychologie en neurowetenschap. Pali-geleerden wereldwijd bestuderen de taal om deze inzichten te ontsluiten.
Pali in de Moderne Tijd
Hoewel Pali geen levende spreektaal meer is, blijft het een levende traditie binnen het boeddhisme. In Theravada-landen wordt Pali onderwezen in kloosterscholen en universiteiten, en monniken leren de taal om de geschriften te bestuderen en te reciteren. Daarnaast heeft de wereldwijde belangstelling voor boeddhisme geleid tot een heropleving van Pali-studies in academische kringen, vooral in het Westen, waar universiteiten cursussen aanbieden in Pali en boeddhistische literatuur. Moderne technologie heeft ook bijgedragen aan de toegankelijkheid van Pali. Digitale archieven, zoals de Digital Pali Reader en online edities van de Pali Canon, maken het voor zowel geleerden als leken mogelijk om de teksten te bestuderen. Vertalingen van de Pali Canon in moderne talen, zoals Engels, Thai en Sinhala, hebben de leringen van de Boeddha verder verspreid, hoewel kennis van Pali nog steeds nodig is voor een diepgaand begrip van de nuances.
Pali is veel meer dan een oude taal; het is de sleutel tot het begrijpen van de oorspronkelijke leringen van de Boeddha en de filosofische diepgang van het boeddhisme. De Pali Canon, geschreven in deze taal, blijft een van de meest waardevolle religieuze en literaire schatten van de mensheid. Voor Theravada-boeddhisten biedt Pali een directe verbinding met de woorden van de Boeddha, terwijl het voor geleerden en beoefenaars wereldwijd een bron van wijsheid en inspiratie is. Door Pali te bestuderen en te koesteren, houden we een eeuwenoude traditie in leven die ons nog steeds leert over compassie, mindfulness en de natuur van het bestaan.