Seks
Het Boeddhistisch woordenboek
In zowel de Dharma als het Boeddhisme worden veel termen gebruikt die voortkomen uit het Pali of het Sanskriet. Veel van die termen zijn voor de meeste onbekend, andere hebben een betekenis vanuit het Hindoeïsme, maar hebben een heel andere betekenis in het Boeddhisme. Vertalen van deze termen naar het Nederlands is soms lastig omdat het vertaalde woord reeds een betekenis heeft. Op deze wiki hebben we een woordenboek opgesteld met de meest voorkomende termen uit het Boeddhisme (In Pali, Sanskriet of der Nederlandse vertaling) met een uitleg. Veelal bevat het ook een link naar een uitgebreider artikel.
Seks
De Pali-canon, de belangrijkste verzameling geschriften in het Theravada-boeddhisme, bespreekt het onderwerp seks voornamelijk in ethische en spirituele contexten. Seks wordt besproken in relatie tot gedrag, intentie en de weg naar verlichting. Hieronder een overzicht van wat de Pali-Canon zegt over seks:
Voor lekenvolgelingen (leefregels)
Voor lekenboeddhisten geeft de Pali-Canon richtlijnen die een gezond en ethisch leven ondersteunen. Seksueel gedrag wordt behandeld in de **Vijf Leefregels (Pañca-sīla)**, waarvan de derde leefregel luidt:
Afzien van seksueel wangedrag" (Kamesu micchacara veramani).
Seksueel wangedrag wordt gedefinieerd als seksuele relaties die schade veroorzaken aan jezelf of anderen, zoals:
- Overspel.
- Seks met minderjarigen of mensen onder dwang.
- Seks met personen die gebonden zijn (bijvoorbeeld monniken, nonnen of gehuwde mensen).
Voor monniken en nonnen (celibaat)
In de Vinaya Pitaka, de disciplinecode voor monniken en nonnen, wordt seksuele activiteit strikt verboden. Het onderhouden van volledig celibaat (brahmacarya) is een essentieel onderdeel van de training. Enkele relevante punten:
- Seksuele handelingen leiden tot directe uitsluiting van de monastieke orde (parajika-overtredingen).
- Zelfs seksuele gedachten worden als een obstakel voor spirituele vooruitgang beschouwd.
Seks als onderdeel van verlangen
In de Sutta Pitaka, met name in teksten zoals de **Dhammapada** en de **Samyutta Nikaya**, wordt seks besproken als een uitdrukking van zintuiglijk verlangen (kama). Zintuiglijk verlangen wordt beschouwd als een van de belangrijkste hindernissen (nivarana) voor meditatie en verlichting.
Bijvoorbeeld:
- Dhammapada, vers 346: De man die bevrijd is van de ketenen van verlangen en wellust, en die zich heeft bevrijd van de dorst naar het bestaan, hij overstijgt de wereld zoals de maan een donkere wolk.
- Majjhima Nikaya 22: Seksueel verlangen wordt genoemd als een oorzaak van gehechtheid en lijden.
Pragmatische benadering
Hoewel seksueel verlangen als een hindernis wordt gezien, erkent de Pali-Canon dat niet iedereen hetzelfde pad volgt. Lekenvolgelingen worden aangemoedigd om geleidelijk te oefenen en verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag. Monniken en nonnen daarentegen zijn gebonden aan striktere regels.
Samenvatting
In de Pali-Canon wordt seks gezien als een kracht die zorgvuldig moet worden beheerst. Voor leken wordt ethisch seksueel gedrag geprezen, terwijl monniken en nonnen worden aangemoedigd om seks volledig te vermijden om spirituele bevrijding te bereiken. Het ultieme doel is het loslaten van alle verlangens en gehechtheden, inclusief seksuele verlangens, als onderdeel van de weg naar verlichting.