Upapilaka
Het Boeddhistisch woordenboek
In zowel de Dharma als het Boeddhisme worden veel termen gebruikt die voortkomen uit het Pali of het Sanskriet. Veel van die termen zijn voor de meeste onbekend, andere hebben een betekenis vanuit het Hindoeïsme, maar hebben een heel andere betekenis in het Boeddhisme. Vertalen van deze termen naar het Nederlands is soms lastig omdat het vertaalde woord reeds een betekenis heeft. Op deze wiki hebben we een woordenboek opgesteld met de meest voorkomende termen uit het Boeddhisme (In Pali, Sanskriet of der Nederlandse vertaling) met een uitleg. Veelal bevat het ook een link naar een uitgebreider artikel.
Upapilaka
Upapilaka is Tegenwerkend karma. Tegenwerkend karma is een 2e karmische lijn die indruist tegen de 1e karmische lijn. Het is de tegenwind die ervoor zorgt dat we ergens anders uitkomen dan bedoelt. Ondersteunend karma is van zichzelf heilzaam noch onheilzaam, maar het effect kan wel zo ervaren worden. Een productief karma met een onheilzaam ondersteunend karma kan minder onheilzaam worden door een tegenwerkend karma. Een productief karma met een heilzaam ondersteunend karma kan minder heilzaam worden door een tegenwerkend karma.
16 typen van Karma
Karma is de intentie van het handelen en al het conditionele handelen is karmisch bepaald. De 6 bewustzijnspoorten (ogen, neus, oor, smaak, tastzin, intuïtie) hebben hier allemaal een eigen rol in en zodoende kunnen meerdere karmische lijnen tegelijk bestaan die elkaar ondersteunen, tegenwerken of zelfs uitschakelen. In de boeddhistische filosofie wordt karma uitgeschreven in 4 vormen (kammacatukka, letterlijk: de viervoudige verdeling van kamma) wat elk een viervoudige analysemethode is om karma te omschrijven. Zodoende ontstaan er 16 (4x4) typen aan karma, deze zijn:
Karma, op grond van functie
- productief karma (janaka)
- ondersteunend karma (upatthambaka)
- tegenwerkend karma (upapïlaka)
- vernietigend karma (upaghãtaka)
Karma op grond van de volgorde van tot rijping komen
- zwaarwegend karma (garuka)
- nabij-de-dood karma (ãsanna)
- gewoonte karma (ãcinna)
- reserve karma
Karma op grond van de tijd van tot rijping komen
- onmiddellijk effectief karma (ditthadhammavedanïya)
- later effectief karma (upapajjavedanïya)
- onbepaald effectief karma (aparãpariyavedanïya)
- uitgewerkt karma (ahosi)
Karma op grond van de plaats van tot rijping komen
- onheilzaam karma
- lichamelijk handelen
- verbaal handelen
- mentaal handelen
- heilzaam karma in de zintuiglijke sfeer
- heilzaam karma in de fijnstoffelijke sfeer
Volledig artikel
Een volledig artikel over dit thema kan je vinden op Karma.