Emoties
Het Boeddhistisch woordenboek
In zowel de Dharma als het Boeddhisme worden veel termen gebruikt die voortkomen uit het Pali of het Sanskriet. Veel van die termen zijn voor de meeste onbekend, andere hebben een betekenis vanuit het Hindoeïsme, maar hebben een heel andere betekenis in het Boeddhisme. Op deze wiki hebben we een woordenboek opgesteld met de meest voorkomende termen uit het Boeddhisme met een korte uitleg. Veelal bevat het ook een link naar een uitgebreider artikel.
Emoties
De Pali-canon, ook wel de Tipitaka genoemd, is een verzameling geschriften in het Pali die de grondslagen van het vroege boeddhisme vormen. Over emoties biedt de Pali-Canon veel inzichten, meestal in de context van het begrijpen, beheersen en overstijgen ervan. Enkele belangrijke punten hierover:
Emoties als conditionele verschijnselen
In de Abhidhamma (de filosofische sectie van de Canon) worden emoties gezien als onderdeel van de mentale formaties (sankhārā), die afhankelijk ontstaan door oorzaken en voorwaarden. Dit betekent dat emoties niet inherent of permanent zijn, maar afhankelijk zijn van eerdere gedachten, zintuiglijke ervaringen en omstandigheden.
De rol van verlangens en aversies
De Pali-Canon benadrukt dat emoties vaak worden aangedreven door verlangens (tanhā) en aversies (dosa). Deze worden beschouwd als wortels van lijden (dukkha). Het cultiveren van inzicht in deze drijfveren helpt bij het loslaten van negatieve emotionele patronen.
De 4 edele waarheden en emoties
De Boeddha onderwees dat lijden (dukkha) een centrale ervaring is in het leven. Dit omvat emotioneel lijden, dat voortkomt uit gehechtheid, verlangen en onwetendheid. Het pad naar de bevrijding van lijden (het Achtvoudige pad) omvat het ontwikkelen van wijsheid, ethisch gedrag en mentale discipline om emoties in balans te brengen.
lees meer over dit onderwerp op: 4 edele waarheden
Meditatie en emoties
In de Satipatthana Sutta (de leerrede over de fundamenten van meditatie) wordt het belang van het observeren van emoties benadrukt. Door mindfulness (sati) te ontwikkelen, leer je emoties te herkennen zonder erin verstrikt te raken. Dit leidt tot inzicht in de veranderlijkheid (anicca), onbevredigendheid (dukkha) en niet-zelf (anatta) van emoties.
lees meer over dit onderwerp op: Meditatie
Liefdevolle vriendelijkheid en mededogen
Positieve emoties worden actief gecultiveerd in de boeddhistische praktijk. Teksten zoals de Metta Sutta leren over het ontwikkelen van liefdevolle vriendelijkheid (metta), mededogen (karuna), medevreugde (mudita), en gelijkmoedigheid (upekkha). Deze emoties zijn gericht op het bevorderen van harmonie en welzijn, zowel intern als extern.
lees meer over dit onderwerp op: Liefdevolle vriendelijkheid
Bevrijding van emoties
Het ultieme doel in het boeddhisme is de bevrijding van alle conditioneringen, inclusief emotionele reacties. Dit betekent niet dat emoties volledig verdwijnen, maar dat ze niet langer controle hebben over de geest. Een verlichte persoon ervaart emoties met volledige gelijkmoedigheid, zonder gehechtheid of afkeer.
Kortom, de Pali-Canon beschrijft emoties als natuurlijke en conditionele verschijnselen die begrepen, geobserveerd en uiteindelijk overstegen kunnen worden door middel van inzicht en beoefening.
Volledig artikel
Een volledig artikel over dit thema kan je vinden op Ontstaan der emoties.