Tantristische voedingsleer
De Tantra gaat uit van balans. Alles wat buiten deze balans plaatsheeft is voor de tantra oninteressant omdat het altijd leidt naar begeerte of aversie. Om in de woorden van Gautama de Boeddha te spreken:
- Vermijd negatieve 'kalapa's (gewaarwordingen)
- geef deze op als ze opkomen
- behoud heilzame kalapa's
- behoud deze als ze opkomen.
Balans is overal in te vinden en de tantra kan dat ook in elk denkbaar onderwerp geplaatst worden, waaronder voeding. Tantra is werken met de prana energie en deze is op te wekken op vele verschillende manieren.
Prana en Chi
Prana en chi (qi, ki) zijn verschillende termen waarmee hetzelfde bedoelt wordt, namelijk de energie van de balans. Prana is de neutrale gebonden energie welk huist in materie zoals de mens (innerlijke prana, prenatale prana). Chi is de neutrale vrije energie en wordt ook wel universele energie genoemde. Overlijdt een persoon dan komt diens prana vrij en wordt weer chi.
Bij de geboorte is de mens behept met een hoeveelheid prana. Deze prana ligt opgeslagen in de hara (1e dantiën punt) en kan, simpel gezegd, gezien worden als onze levensbatterij. Door te leven verbruiken we energie en deze energie komt uit deze batterij. Het geheim van een lang en gezond leven ligt dus in de zorg zo spaarzaam mogelijk te zijn met de hoeveelheid prana die in onze hara ligt opgeslagen. Genetische aanleg, karmische blokkades en onwetendheid zorgen ervoor dat we veel energie verbruiken uit deze batterij wat onze levensduur en de kwaliteit ervan verkort. Gelukkig is het ook mogelijk de batterij aan te vullen door technieken te gebruiken die chi omzetten in prana.
voeding-chi (gu-chi)
middels de juiste voeding kan gezorgd worden dat de prana welke opgeslagen ligt in de voeding opgenomen wordt door ons lichaam. Belangrijk hierin is om zo weinig mogelijk voedingsmiddelen te gebruiken welk schadelijk voor ons zijn of heel veel energie vragen om te verwerken. Belangrijk is voedingsmiddelen te gebruiken welk een zo groot mogelijke prana afgeeft en door het lichaam eenvoudig zijn om te zetten.
lucht-chi
dit zijn alle oefeningen die de chi uit de "lucht" halen, ofwel de universele energie zoals massage, meditatie, yoga, tai chi en qi gong. Tegelijk zijn dit allemaal oefeningen die de ademhaling beïnvloeden en ook vandaar uit worden deze oefeningen "lucht-chi"genoemd.
meditatie
hoewel meditatie deels bij lucht-chi geschaard kan worden krijgt het een speciale plaats omdat het, meer dan alle andere technieken, inzicht geeft en zodoende de negatieve effecten van genetische aanleg en karmische blokkades kan beperken en voorkomen. Kwalitatief leidt meditatie, en dan de inzichtmeditatie zoals vipassana of tenang, tot de sterkste prana aanmaak. Maar omdat we doorgaans vaker eten dan mediteren levert kwantitatief voeding de meeste prana op. Het is dus belangrijk om voeding serieus te nemen om zodoende niet alleen in fysiek oogpunt, maar zeker ook in energetisch oogpunt, gezond te blijven. Om in de woorden van Gautama de Boeddha te blijven en deze te relateren aan voeding:
Vermijd negatieve kalapa's | Vermijd voeding die het lichaam in onbalans brengt en vermijd voeding wat heel veel energie kost tijdens de stofwisseling. |
geef deze op als ze opkomen | Zie voeding als een leerproces en ga er bewust mee om. Bemerk dat bepaalde voedingstoffen of combinaties een negatieve invloed op je hebben en haal deze uiteindelijk uit je voedingspatroon. |
behoud heilzame kalapa's | Blijf die voedingstoffen eten die juist een positieve uitwerking op je lichaam hebben. |
behoud deze als ze opkomen. | Leer te herkennen welke producten, combinaties of eetmomenten goed voor jou zijn waardoor de prana energie én jouw balans groter worden. |
Prana kringloop - drievoudige verwarmer
We weten nu hoe prana aangemaakt wordt in en door het lichaam, maar wat gebeurt er vervolgens mee. Deze prana stroomt door het gehele lichaam en dat begint bij de drie-voudige verwarmer. Deze wordt wel eens beschreven als een orgaan (gelegen nabij de maag) of als meridiaan. Dit is niet geheel correct, de drie-voudige verwarmer is een doorstoomsysteem voor prana en maakt gebruik van andere organen en meridianen. De stijgende lijn binnen de drie-voudige verwarmer wordt ook wel eens de sushumni nadi (sushumna nadi) genoemd. De drie-voudige verwarmer heeft een grote invloed op de temperatuurhuishouding van het lichaam, de bloedvorming, de stofwisseling en zorgt voor de eliminatie en afvoer van toxische stoffen en zware metalen. De drie-voudige verwarmer wordt gevoed door de voeding.
De voeding welk wij consumeren komt in de maag (middelste verwarmer) terecht waar het gescheiden wordt in prana (zuivere energie) en yin-yang (onzuivere energie). De voeding moet aan enkele voorwaarden voldoen om door het lichaam omgezet te kunnen worden in prana:
- de verhouding kalium (K is yin) en natrium (Na is yang) in de voeding is 5:1 is. Is de verhouding lager dan 5:1 dan is het voedingsmiddel yang, is het hoger dan is het yin
- de verhouding base-zuur in de voeding is structureel gezien rond de 75-80 / 25-80
- de voeding kent geen conflicterende elementen
Voldoet voeding aan deze voorwaarden dan ontstaat er prana en deze stijgt op naar de bovenste verwarmer en verbindt zich met de ademenergie uit de longen en verspreidt zich over de borstkas. De onzuivere energie moet eerst in balans gebracht worden eer het opgenomen kan worden in de drie-voudige verwarmer, dit proces begint in de onderste verwarmer.
de onderste verwarmer
centrum (energetisch) | hara (1e dantïan punt) |
centrum (fysiek) | nieren |
gekoppeld aan | nieren, blaas, lever, dikke darm, dunne darm en geslachtsorganen |
functie | hier huist de innerlijke prana. Deze potentiële hoeveelheid energie is afhankelijk van erfelijke- en karmische factoren en de chi-prana verbinding waarmiddels voeding-chi en lucht-chi gebonden kan worden. Yin-yang onbalans worden hier als eerste in balans gebracht. |
thema | uitscheiding |
de middelste verwarmer
centrum (energetisch) | hart-punt (2e dantïan punt) |
centrum (fysiek) | maag |
gekoppeld aan | maag, milt, pancreas en galblaas |
functie | reguleren van de voeding-chi, ofwel de prana welk gevormd is vanuit voeding. Prana gaat op in de sushumni nadi en yin-yang wordt door de organen mogelijkerwijs in balans gebracht. |
thema | spijsvertering |
de bovenste verwarmer
centrum (energetisch) | mastoïd (3e dantïan punt) |
centrum (fysiek) | longen |
gekoppeld aan | longen, hart, schildklier, hoofd. |
functie | reguleren van de lucht-chi, ofwel de prana welke gevormd wordt vanuit het chi-prana contact. |
thema | ademhaling |
Onbalans
De onzuivere energie is de yin-yang energie in onbalans waarvan er 8 varianten zijn:
- yin in balans - yang te veel
- yin in balans - yang te weinig
- yang in balans - yin te veel
- yang in balans - yin te weinig
- yin en yang te veel
- yin en yang te weinig
- yin te veel - yang te weinig
- yang te veel - yin te weinig
Het lichaam gaat proberen om deze onbalans te herstellen en doet dit vanuit de organen (de tantra beziet de dikke- en dunne darm ook als organen). Allereerst gaat een orgaan zelf proberen om de onbalans tussen yin en yang op te heffen en doet dit vanuit zijn reserves (voornamelijk vet en eiwitten). Lukt dit niet dan wordt er aanspraak gemaakt op zijn partnerorgaan. Elk orgaan is gekoppeld aan een ander orgaan, en vormen zo een orgaangroep, en samen liggen ze in een doorstroom van orgaangroepen. De orgaangroepen en de doorstroom volgorde is.
lever-galblaas → hart-dunne darm → milt-maag → longen-dikke darm → nieren-blaas.
voorbeeld
Als er te weinig yang energie in de dikke darm is, dan zal deze eerst zijn reserves aanspreken om te proberen de balans te herstellen. Lukt dit niet dan wordt er aanspraak gemaakt op de longen. Lukt het de orgaangroep longen-dikke darm niet om de balans te herstellen, dan wordt er aanspraak gemaakt op de orgaangroep milt-maag en levert dit ook geen balans op dan wordt ook aanspraak gemaakt op de orgaangroep hart-dunne darm en uiteindelijk op lever-galblaas. Er zit dus een zelfregulerend mechanisme in het lichaam om onbalans op te heffen en het lichaam heeft meerdere mogelijkheden tot zijn beschikking. Dit zelfregulerend mechanisme heeft ook een keerzijde, verkeert iemand structureel in een yin of yang tekort, dan kan dat de gehele orgaanhuishouding ontregelen wat schadelijk is voor het lichaam. tantristische voeding
Voeding is een manier om vanuit een externe bron (de voeding) extra prana in ons lichaam te laten ontwikkelen. Een zeer eenvoudige manier aangezien we meerdere malen per dag met voeding bezig zijn. in wezen hoef je er niet heel veel meer voor te doen dan je nu doet, hooguit andere producten kopen en verwerken. De tantristische voedingsleer beslaat 3 deelgebieden:
- usna en sita; de verhouding tussen ying en yang voeding
- prakrtih en amla; de verhouding tussen base en zure voeding
- langhanam; het vasten
Logica
Als je de 3 deelgebieden van de tantristische voedingsleer leest lijkt het een verzameling regels, do's en don'ts terwijl de tantra uitgaat van energie en niet van regels. Zo moet je deze voedingsleer dus ook niet lezen. De tantristische voedingsleer legt alleen uit hoe dingen werkelijk in elkaar steken en er is tegenwoordig genoeg wetenschappelijk onderzoek die deze voedingsleer ondersteunt.
- een sinaasappel is sterk verkoelend en dat is handig in de zomer maar onhandig in de winter
- fruit en groente zijn beiden zeer gezond maar niet als je ze tegelijk eet
- koolhydraten zijn doorgaans zuurvormend maar kunnen gemakkelijk gecompenseerd worden
Er is dus heel veel ruimte binnen deze voedingsleer, en uiteindelijk gaat het ook om logisch nadenken.
- een gewas uit een kas geteeld op gipsbetonblokken heeft minder voedingswaarden dan een volle-grond gewas
- een vrucht welk gisteren is geoogst heeft meer voedingswaarden dan een gewas welk naar Nederland verscheept is
- hoe meer bewerkingen een gewas heeft gehad des te minder voedingswaarden heeft het gewas
- diepvriesvoedsel, kant-en-klaar-maaltijden en de magnetron levert weinig voedingswaarden
- hoe langer je een maaltijd bereid, des te minder voedingswaarden blijft er over
Bewust eten
Soms moet je de logica een klein beetje helpen door bewuster te gaan eten; meditatief te gaan eten. Ga zelf onderzoeken welke voedingsmiddelen jou goed liggen. Buiten alle voedingstips om is het ook een kwestie van "hoe reageert míjn lichaam op dit voedingsmiddel" en dat persoon a niet tegen melkproducten kan wil niet zeggen dat persoon b dat ook niet kan. Sommige mensen zitten heel snel vol van eitwitten, anderen van koolhydraten.